Umowa między spółkami z tymi samymi wspólnikami

Prowadzimy działalność w ramach dwuosobowej spółki cywilnej. Założyliśmy także spółkę z o.o. Jeden z nas wchodzi w skład jej dwuosobowego zarządu. Czy w takiej sytuacji pomiędzy spółką z o.o. a wspólnikami spółki cywilnej może być zawarta umowa najmu? Czy spółka z o.o. powinna wyznaczyć jakiegoś pełnomocnika do podpisania umowy?

Na gruncie prawa cywilnego stroną zawieranych umów, w tym m.in. umowy najmu, są wspólnicy. Spółka cywilna nie ma bowiem w tej sferze prawa cywilnego odrębnej podmiotowości prawnej. Wspólnicy spółki cywilnej mogą być stroną umowy ze spółką z o.o. Także Kodeks spółek handlowych nie określa zakazu zawierania umów pomiędzy spółką z o.o. a jej wspólnikami czy członkami zarządu. Reguluje natomiast kwestie ewentualnej sprzeczności interesów i sposobu reprezentacji spółki, gdy drugą stroną umowy ze spółką ma być członek zarządu (por. art. 209 K.s.h.). Więcej na ten temat pisaliśmy w GP nr 10 z 2017 r., na str. 17.

Gdy spółka z o.o. zawiera umowę ze swoimi udziałowcami, obowiązują ogólne zasady reprezentacji spółki. Jednak reguła ta doznaje wyjątku, gdy udziałowiec jest zarazem członkiem zarządu (art. 210 K.s.h.). Co istotne, drugą stroną umowy ze spółką z o.o. nie będzie spółka cywilna, tylko jej wspólnicy, w tym ten, który wchodzi w skład zarządu. Będzie zatem miała miejsce sytuacja objęta art. 210 § 1 K.s.h. Zgodnie z nim w umowie między spółką a członkiem zarządu oraz w sporze z nim spółkę reprezentuje rada nadzorcza lub pełnomocnik powołany uchwałą zgromadzenia wspólników. W małych spółkach z o.o. z reguły nie funkcjonuje rada nadzorcza (art. 213 K.s.h.), wówczas konieczne jest powołanie pełnomocnika.

Art. 210 § 1 K.s.h. wymaga, aby pełnomocnik został powołany uchwałą zgromadzenia wspólników (zwyczajnego albo nadzwyczajnego). Poza tym omawianego pełnomocnika można powołać w trybie S24 (art. 210 § 1¹ K.s.h.). Przy tym jednak możliwość ta dotyczy tylko tych spółek, które zostały założone w tym trybie i które nie modyfikowały umowy spółki poza systemem S24. Jednakże w małej dwuosobowej spółce z o.o. najprościej jest przeprowadzić zgromadzenie wspólników w trybie art. 240 K.s.h. Przepis ten zezwala na powzięcie uchwał pomimo braku formalnego zwołania zgromadzenia, jeżeli cały kapitał zakładowy jest reprezentowany, a nikt z obecnych nie zgłosił sprzeciwu dotyczącego odbycia zgromadzenia lub wniesienia poszczególnych spraw do porządku obrad. Pamiętać należy, że wybór pełnomocnika, mającego dokonać czynności prawnej pomiędzy spółką a członkami jej zarządu wymaga głosowania tajnego (art. 247 § 2 K.s.h.). Warto odnotować w protokole ze zgromadzenia, że głosowanie odbyło się w ten sposób.

Przepisy K.s.h. nie wskazują, kto może zostać powołany na pełnomocnika. Można przyjąć, że ustawodawca generalnie pozostawia swobodę wyboru zgromadzeniu wspólników. Przy tym w spółce, o której mowa w pytaniu, nie powinien być nim drugi ze wspólników - on bowiem będzie także drugą stroną umowy.