Zawarcie umowy za pośrednictwem serwisu aukcyjnego

Czasami kupuję i sprzedaję pewne przedmioty na aukcjach internetowych. Wiem, że istnieją opcje wprowadzające zasady licytacji z ceną minimalną lub bez takiej ceny, albo możliwość sprzedaży na rzecz pierwszego zainteresowanego. Chciałbym jednak rozeznać się, jakie są możliwości wycofania się z ewentualnej transakcji. Czy w razie zakończenia takiej licytacji lub skorzystania przez uczestnika aukcji z opcji zakupu dochodzi do zawarcia umowy i mam obowiązek przesłać mu rzecz, czy też na tym etapie można jeszcze anulować sprzedaż?

W pierwszej kolejności należy odesłać do regulaminów serwisów aukcyjnych, które jednak różnią się zwykle co do szczegółów, natomiast ogólne zasady pozostają często identyczne i w tej materii są zbieżne z przepisami Kodeksu cywilnego.

Jeżeli aukcja wyłoni zwycięzcę, a nie zastrzeżono ceny minimalnej lub cena ta została osiągnięta, to dochodzi do zawarcia umowy, za wyjątkiem jednak obrotu nieruchomościami lub innymi rzeczami i prawami, do których przeniesienia wymagane jest zachowanie szczególnej formy (np. aktu notarialnego, formy pisemnej pod rygorem nieważności).

Zwykle jednak w przypadku obrotu rzeczami ruchomymi wola stron umowy sprzedaży może być wyrażona w jakikolwiek sposób. Nie ma przeszkód, aby sprzedawca dokonał tego poprzez wystawienie danej rzeczy na aukcję internetową, a kupujący poprzez zaoferowanie określonej ceny. Kodeks cywilny nie tylko przewiduje zasadę swobody umów i dowolność formy, lecz także wyraźnie pozwala na składanie oświadczeń woli w formie elektronicznej. Uczestnicy internetowych aukcji muszą więc mieć świadomość, że oferując sprzedaż bądź zakup jakiejś rzeczy wyrażają wolę zawarcia umowy. Z reguły regulaminy tego typu serwisów zastrzegają, że z chwilą zakończenia licytacji dochodzi do zawarcia umowy sprzedaży za najwyższą zaoferowaną cenę. Klasyczna aukcja kończy się przybiciem, natomiast internetowy serwis wysyła komunikat o zakończeniu licytacji wraz z danymi drugiej strony transakcji. Dla sprzedawcy oznacza to obowiązek wydania przedmiotu aukcji, zaś kupujący winien w zamian zapłacić ustaloną cenę. Spełnienie jednej lub drugiej powinności może być dochodzone na drodze sądowej.

Popularne serwisy aukcyjne dają również swoim użytkownikom możliwość wyboru odnośnie sposobu zawarcia umowy. Nie zawsze dobicie transakcji musi poprzedzać licytacja. Dobrze sprawdza się również tryb ofertowy, czyli np. opcja "Kup Teraz". Korzystając z tej opcji dochodzi do przyjęcia oferty sprzedawcy po oznaczonej cenie i natychmiastowego zawarcia umowy. Możliwy jest również system mieszany, oparty na licytacji, jednak z możliwością jej szybkiego zakończenia z wykorzystaniem omawianej opcji.

W przypadku zawarcia umowy w wyniku przyjęcia oferty złożonej przez sprzedawcę (przy wykorzystaniu opcji "Kup Teraz") pojawia się nieraz możliwość odstąpienia przez kupującego od umowy zawartej na odległość w ciągu 10 dni od wydania towaru. Sprzedawcą musi być jednak przedsiębiorca, a nabywcą konsument. W przypadku zwykłych aukcji internetowych lub umów zawieranych w innym układzie (np. transakcje między osobami fizycznymi nieprowadzącymi działalności gospodarczej) kupujący nie korzystają już z takiego uprawienia.