Gazeta Podatkowa nr 96 (1658) z dnia 2.12.2019
Odwołanie wykonanej darowizny z powodu rażącej niewdzięczności
Ponad 8 lat temu otrzymałem działkę budowlaną od dziadka w drodze darowizny. Moje relacje z dziadkiem były wówczas bardzo dobre. Niestety w ostatnim czasie doszło między nami do wielu nieporozumień, m.in. związanych z moimi wyborami życiowymi i osobistymi. Co więcej, dziadek zarzucił mi, że ani razu go nie odwiedziłem, gdy był poważnie chory i w żaden sposób nie pomogłem mu w tamtym czasie. Zapowiedział, że będzie domagał się anulowania umowy darowizny i zażąda zwrotu działki. Czy jest to prawnie dopuszczalne?
W wyjątkowych przypadkach będzie to możliwe. W pytaniu chodzi o tzw. odwołanie darowizny już wykonanej. Zasadniczo, skoro umowa została ważnie zawarta, powinna zostać dotrzymana - taka jest ogólna zasada prawa cywilnego. W drodze pewnego wyjątku, z uwagi na nieodpłatny charakter omawianej czynności prawnej, istnieje możliwość odwołania umowy darowizny. Darczyńca może odwołać darowiznę jeszcze niewykonaną, jeżeli po zawarciu umowy jego stan majątkowy uległ takiej zmianie, że wykonanie darowizny nie może nastąpić bez uszczerbku dla jego własnego utrzymania, odpowiednio do jego usprawiedliwionych potrzeb albo bez uszczerbku dla ciążących na nim ustawowych obowiązków alimentacyjnych. Natomiast w odniesieniu do darowizny już wykonanej jej odwołanie wchodzi w grę tylko wtedy, gdy obdarowany dopuścił się względem darczyńcy rażącej niewdzięczności.
Przepisy nie definiują pojęcia "rażąca niewdzięczność". Przyjąć należy, że chodzi o postępowanie obdarowanego, które polega na działaniu lub zaniechaniu skierowanym bezpośrednio lub w pewnych sytuacjach pośrednio przeciwko darczyńcy, jego dobru. Takie negatywne postępowanie, oceniając rzecz rozsądnie, jest uznawane za wysoce niewłaściwe i krzywdzące darczyńcę. Rażącą niewdzięczność musi cechować znaczne nasilenie złej woli skierowanej na wyrządzenie darczyńcy krzywdy czy szkody majątkowej. Kluczowe są zatem wszelkie okoliczności sprawy. W doktrynie podkreśla się, że darowizna wytwarza między darczyńcą a obdarowanym stosunek nie tylko prawny, ale i etyczny, cechujący się obowiązkiem szeroko rozumianej wdzięczności. Pogwałcenie tego obowiązku przez dopuszczenie się ciężkich uchybień obwarowane jest sankcją w postaci odwołania darowizny (art. 898 § 1 Kodeksu cywilnego - Dz. U. z 2019 r. poz. 1145).
Darowizna nie może być odwołana po upływie roku od dnia, w którym uprawniony do odwołania dowiedział się o niewdzięczności obdarowanego. Odwołanie darowizny następuje przez oświadczenie złożone obdarowanemu na piśmie. Niemniej w przypadku darowizny, której przedmiotem była nieruchomość, skuteczne odwołanie darowizny nie powoduje jeszcze automatycznego przejścia własności na rzecz darczyńcy. Konieczne jest do tego podpisanie przez strony stosownej umowy w formie aktu notarialnego.
www.UmowyCywilnoprawne.pl - Umowa darowizny:
| Chcesz wiedzieć więcej, skorzystaj z Portalu Podatkowo-Księgowego www.gofin.pl | ||
| www.KodeksCywilny.pl » |
Serwis Głównego Księgowego
Gazeta Podatkowa
z obszernym komentarzem »
Firma »
Aplikacja mobilna dla Księgowych »
Księgowego,Kadrowego,VAT »
Serwisy internetowe »
Pobierz darmową aplikację »
Posłuchaj »
Terminarz
GOFIN PODPOWIADA
Kompleksowe opracowania tematyczne
DRUKI
Darmowe druki aktywne
WSKAŹNIKI
Bieżące wskaźniki wraz z archiwum
KALKULATORY
Narzędzia księgowego i kadrowego
PRZEPISY PRAWNE
Ustawy, rozporządzenia - teksty ujednolicone
| ||||||||||||
|
||||||||||||