Podatek od darowizny udziału spółkowego

Jestem wspólnikiem spółki jawnej. Swój udział w spółce zamierzam darować córce na podstawie umowy darowizny ogółu praw i obowiązków wspólnika. Czy w tym przypadku trzeba zapłacić podatek od spadków i darowizn?

NIE, o ile córka jako obdarowana uczyni zadość wymogom uprawniającym do skorzystania ze zwolnienia. Darowizna udziału spółkowego podlega ogólnym zasadom opodatkowania wynikającym z ustawy o podatku od spadków i darowizn. Gdy nabycie następuje przez małżonka, zstępnych (np. dzieci), wstępnych (np. rodziców), pasierba, rodzeństwo, ojczyma czy macochę, to osoby te mogą skorzystać ze zwolnienia od podatku na zasadach określonych w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2015 r. poz. 86 ze zm.).

Formalności, jakich córka musi dopełnić otrzymując na podstawie umowy darowizny udział spółkowy, to zgłoszenie nabycia tego udziału właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego. Obowiązek ten powstaje z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego, a w razie zawarcia umowy bez zachowania przewidzianej formy - z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia (zob. uwagi w tabeli). Jeżeli ze względu na przedmiot darowizny przepisy wymagają szczególnej formy dla oświadczeń obu stron, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą złożenia takich oświadczeń (zob. też art. 4a ust. 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn; dotyczy on sytuacji, gdy nabywca dowiedział się o darowiźnie w późniejszym terminie).

W przypadku niespełnienia opisanego warunku, nabycie podlegać będzie opodatkowaniu na zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej.

Obowiązek zgłoszenia nie obejmuje przypadków, gdy:

wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby lub po tej samej osobie w okresie 5 lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, nie przekracza 9.637 zł lub
nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego.

Od 1 stycznia 2016 r. przepis art. 4a ust. 4 pkt 2 ustawy będzie wyłączał wymóg zgłoszenia także w razie, gdy w formie aktu notarialnego zostanie złożone oświadczenie woli jednej ze stron. Reguła ta będzie miała zastosowanie do nabycia, które nastąpi począwszy od dnia 1 stycznia 2016 r.

W jakiej formie należy zawrzeć umowę darowizny ogółu praw i obowiązków wspólnika spółki osobowej?

Art. 10 K.s.h. nie określa formy, w jakiej ma nastąpić zbycie udziału. W związku z tym w doktrynie przyjmuje się, że zbycie udziału spółkowego nie wymaga zachowania formy aktu notarialnego także wówczas, gdy spółka jest właścicielem nieruchomości. Pogląd ten jest uzasadniony, skoro zbycie udziału spółkowego przenosi na nabywcę ogół praw i obowiązków dotychczasowego wspólnika w postaci praw udziałowych obejmujących między innymi prawo do reprezentacji i prowadzenia praw spółki, a nie prawo własności określonych rzeczy lub praw (por. postanowienie SN z dnia 29 czerwca 2011 r., sygn. akt IV CSK 473/10).

Przy tym jednak pamiętać należy o treści art. 890 Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2014 r. poz. 121 ze zm.). W kontekście powyższych uwag do umowy darowizny ogółu praw i obowiązków wspólnika będzie miał zastosowanie jedynie pierwszy paragraf tego artykułu. Zgodnie z nim oświadczenie darczyńcy powinno być złożone w formie aktu notarialnego. Jednakże umowa darowizny zawarta bez zachowania tej formy staje się ważna, jeżeli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione. W świetle tej regulacji, gdy dojdzie do przekazania ogółu praw i obowiązkowy, wystarczające jest zachowanie zwykłej formy pisemnej.