Szansa na odzyskanie pożyczki na podstawie dowodu przelewu

Znajomy przedsiębiorca pożyczył ode mnie 10.000 zł na okres maksymalnie trzech miesięcy, w związku z problemami z płynnością finansową. Pomimo upływu obecnie terminu zwrotu pożyczki pieniędzy nie oddał i unika kontaktu ze mną. Posiadam jedynie dowód przelewu tej kwoty na jego konto i świadka, który był przy rozmowie o pożyczce. Czy mogę żądać zwrotu pożyczki przed sądem, jeśli nie mamy umowy?

W przypadku gdy Czytelnik ma problemy w nawiązaniu kontaktu z pożyczkobiorcą, zasadne jest zwrócenie się do niego z pismem, przy czym w zależności od relacji stron może być to jedynie przypomnienie o terminie zwrotu pożyczki bądź wezwanie do zwrotu pożyczki. W piśmie warto także wskazać pożyczkobiorcy na możliwość podjęcia rozmów na temat zasad spłaty zobowiązania z tytułu umowy pożyczki. Takie działanie nie tylko zmobilizuje pożyczkobiorcę do zapłaty bądź kontaktu z Czytelnikiem, ale będzie także wyczerpywać obowiązek podjęcia działań w celu polubownego rozwiązania sporu przed wystąpieniem z pozwem do sądu. Zgodnie bowiem z art. 187 § 1 pkt 3 Kodeksu postępowania cywilnego (Dz. U. z 2016 r. poz. 1822) pozew powinien zawierać informację, czy strony podjęły próbę mediacji lub innego pozasądowego sposobu rozwiązania sporu, a w przypadku, gdy takich prób nie było, wyjaśnienie przyczyn ich niepodjęcia.

Brak zawarcia pisemnej umowy pożyczki komplikuje dochodzenie w ewentualnym postępowaniu sądowym jej zwrotu, ale nie oznacza, że jest on niemożliwy. Powoduje to fakt, iż z treści art. 720 § 2 K.c. w wersji obowiązującej na moment zawarcia pożyczki, tj. przed 8.09.2016 r. wynikało, że umowa pożyczki, której wartość przenosi pięćset złotych, powinna być stwierdzona pismem (w obecnym brzmieniu tego przepisu umowa pożyczki, której wartość przekracza tysiąc złotych, wymaga zachowania formy dokumentowej).

Brak zawarcia umowy w formie pisemnej pociąga za sobą konsekwencje, o których mowa w art. 74 § 1 i § 2 K.c. (także znowelizowanych z dniem 8.09.2016 r.), mianowicie niezachowanie formy pisemnej bez rygoru nieważności uniemożliwia przeprowadzenie na tę okoliczność dowodu z przesłuchania stron czy zeznań świadków. Przeprowadzenie tych dowodów jest jednak dopuszczalne, jeżeli żąda tego konsument w sporze z przedsiębiorcą lub jeżeli fakt dokonania czynności prawnej będzie uprawdopodobniony za pomocą pisma. Ponadto przepisów o formie pisemnej przewidzianej dla celów dowodowych nie stosuje się do czynności prawnych w stosunkach między przedsiębiorcami. Zatem fakt posiadania przez Czytelnika dowodu przelewu umożliwia przeprowadzenie w tym zakresie dowodu z zeznań świadków i przesłuchania stron na fakt zawarcia umowy pożyczki. W wyroku Sądu Najwyższego z dnia 29 września 2004 r., sygn. akt II CK 527/03, za początek tzw. dowodu na piśmie, czyli dokumentu potwierdzającego, że czynność została dokonana, SN uznał m.in. dowód wpłaty. Oznacza to, iż Czytelnik może dochodzić roszczenia przed sądem, wnosząc o przeprowadzenie dowodu z przesłuchania stron i zeznań świadków.