Ubezpieczenie do umowy leasingu

Umowy leasingowe wymagają od korzystających z leasingu pojazdów mechanicznych dokonania ich ubezpieczenia, także od kradzieży i uszkodzenia (tzw. autocasco). Obowiązek ten firmy leasingowe często biorą na siebie, dokonując zakupu pakietu ubezpieczeń na koszt leasingobiorcy. Problem w tym, że standardowe i podstawowe ubezpieczenia autocasco nie obejmują np. ryzyka kradzieży pojazdu będącego przedmiotem wynajmu, a często w takim właśnie celu zawierane są umowy leasingu.

Na koszt leasingobiorcy

W przepisach Kodeksu cywilnego dotyczących umowy leasingu nie określono, która ze stron ponosi koszt związany z ubezpieczeniem przedmiotu leasingu. W praktyce często składkę finansuje bezpośrednio korzystający (leasingobiorca). Nie zawsze bowiem umowa ubezpieczenia majątkowego musi być zawierana przez właściciela rzeczy. W tym wypadku istotniejsze jest to, kto jest ubezpieczonym, a powinien nim być leasingodawca (finansujący) będący w okresie trwania umowy leasingu właścicielem samochodu. Funkcjonuje również inny model, tj. finansowania składki przez leasingodawcę, który następnie refakturuje ten koszt na korzystającego.

Gdyby umowa przewidywała obowiązek ubezpieczenia przedmiotu leasingu (np. samochodu osobowego) po stronie korzystającego, a nie ustalałaby rozmiaru tych kosztów, zastosowanie znajdzie art. 709⁶ Kodeksu cywilnego. Wynika z niego, że korzystający jest obowiązany ponosić koszty ubezpieczenia rzeczy od jej utraty w czasie trwania leasingu. W braku odmiennego postanowienia umownego koszty te obejmują składkę z tytułu ubezpieczenia na ogólnie przyjętych warunkach.

Każdorazowo należy jednak odesłać do lektury postanowień umowy leasingu. W praktyce bowiem leasingodawcy pojazdów współpracują z towarzystwami ubezpieczeń i oferują warunki ubezpieczeń komunikacyjnych według określonych założeń i warunków (np. zniesienie udziału własnego w szkodzie w ramach polisy AC). Leasingobiorca zwykle może dokonać wyboru swojego ubezpieczyciela, co często - zwłaszcza gdy może się pochwalić znacznymi zniżkami za bezszkodowy przebieg ubezpieczenia - bywa opłacalne. Może to jednak wymagać uzyskania zgody ze strony finansującego.

Obowiązek ubezpieczenia

W skład pakietu ubezpieczeń komunikacyjnych wchodzi m.in. obowiązkowe ubezpieczenie OC posiadaczy pojazdów mechanicznych. Przedmiotem takiego ubezpieczenia jest ryzyko ponoszenia odpowiedzialności cywilnej za szkody powstałe w związku z ruchem posiadanego pojazdu. Skoro korzystanie z pojazdu jest wykonywaniem uprawnień przez posiadacza zależnego, które może spowodować powstanie szkody, to wynikający z przepisów prawa obowiązek zawarcia umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej spoczywa w praktyce przede wszystkim na takim właśnie posiadaczu (por. uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 22 kwietnia 2005 r., sygn. akt III CZP 99/2004).

Posiadaczem zależnym pojazdu mechanicznego będącego własnością leasingodawcy jest leasingobiorca. To zachowanie korzystającego z leasingu w czasie kierowania pojazdem pozostającym w jego posiadaniu może być sprawczą przyczyną szkody komunikacyjnej.

Za brak stosownej polisy OC grozi wysoka opłata na rzecz Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego.

Szkoda całkowita

Umowa leasingu może wygasnąć z podobnym skutkiem (oznaczającym konieczność rozliczenia nieuiszczonych jeszcze rat) także w wyniku utraty przedmiotu leasingu, w tym w razie szkody całkowitej pojazdu i jego kasacji. Fakt, iż żadna ze stron umowy nie ponosi odpowiedzialności za utratę lub zniszczenie przedmiotu leasingu nie oznacza, że korzystający z tej formy finansowania może spać spokojnie nie troszcząc się o pozostałe do spłaty raty leasingowe.

Wprawdzie od tego są ubezpieczenia, by od takiego ryzyka chronić, lecz nie zawsze w pełni pokrywają one roszczenia leasingodawcy (chyba że za dodatkową składką ubezpieczenie gwarantuje wypłatę odszkodowania równą sumie ubezpieczenia, a ta z kolei odpowiada cenie samochodu wskazanej na fakturze). Przepisy stanowią bowiem, że jeżeli po wydaniu korzystającemu rzecz została utracona z powodu okoliczności, za które finansujący nie ponosi odpowiedzialności, umowa leasingu wygasa. Obowiązkiem korzystającego (leasingobiorcy) jest wówczas zawiadomienie kontrahenta o utracie leasingowanej rzeczy.

Ponadto, jeżeli utrata leasingowanej rzeczy jest przyczyną zakończenia leasingu, wówczas finansujący może żądać od korzystającego natychmiastowego zapłacenia wszystkich przewidzianych w umowie a niezapłaconych rat, pomniejszonych o korzyści, jakie finansujący uzyskał wskutek ich zapłaty przed umówionym terminem i wygaśnięcia umowy leasingu oraz z tytułu ubezpieczenia rzeczy, a także naprawienia szkody.

Auto na wynajem

Z leasingu pojazdów korzystają nierzadko firmy zajmujące się odpłatnym wynajmem aut. W takich przypadkach istotne jest nabycie odpowiedniego ubezpieczenia autocasco, które korzystać będzie z rozszerzenia ochrony ubezpieczeniowej obejmującej zarobkowy wynajem pojazdu, za co ubezpieczyciele życzą sobie dodatkową składkę.

Taka opcja może jednak nie zapewniać pokrycia ryzyka przywłaszczenia, które różni się od kradzieży tym, że zaboru rzeczy dokonuje jej posiadacz, np. osoba, która jest najemcą pojazdu i która weszła w posiadanie pojazdu w sposób legalny. W takich wypadkach dochodzi również do przywłaszczenia dowodu rejestracyjnego oraz kluczyków, w związku z czym standardowy sposób likwidacji szkody z autocasco chroniącego jedynie od przypadków kradzieży, wymagający zdania kompletu kluczyków oraz dokumentów, nie zda egzaminu i skończy się zapewne odmową wypłaty odszkodowania. Rzadkością jest natomiast, by leasingodawca dochodził zapłaty odszkodowania od ubezpieczyciela. Stykając się z negatywną decyzją towarzystwa, zwykle kieruje wezwanie do uiszczenia wszystkich pozostałych rat leasingowych do korzystającego, grożąc jednocześnie wypełnieniem weksla oraz skierowaniem sprawy na drogę postępowania sądowego.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 23.04.1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121)