Możliwość cesji i zakończenia leasingu

Wraz ze wspólnikiem rozważamy zakończenie prowadzonej działalności gospodarczej w transporcie i kontynuowanie jedynie działalności handlowej. Oprócz pojazdów będących naszą własnością obecnie jesteśmy związani trzema umowami leasingu, z których dwie dotyczą pojazdów ciężarowych, a jedna osobowego. W jaki sposób możemy zakończyć te umowy bez konieczności wykupienia pojazdów ciężarowych?

Umowa leasingu jest umową nazwaną, której ogólne ramy zostały uregulowane w przepisach Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2018 r. poz. 1025 ze zm.). Obowiązujące przepisy nie przewidują generalnie możliwości przedterminowego rozwiązania umowy, a wyjątki w tym zakresie dotyczą wypowiedzenia umowy przez finansującego z winy korzystającego, np. wskutek braku zapłaty. Co ważne, umowa leasingu ma charakter terminowy, a poza przypadkami określonymi w ustawie, które uzasadniają wypowiedzenie umowy przez finansującego, nie ma możliwości wprowadzenia w umowie innych przypadków jej wypowiedzenia. Potwierdził to Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 26 lutego 2014 r., sygn. akt VI ACa 1175/13, wskazując, że: "nie jest dopuszczalne uregulowanie w umowie leasingu innych przypadków wypowiedzenia tej umowy. Takie postanowienie jako mające na celu obejście ustawy byłoby bezwzględnie nieważne z art. 58 K.c.".

Nie oznacza to jednak, że do momentu upływu czasu, na jaki została zawarta umowa leasingu i spłaty przez korzystającego wszystkich rat leasingowych nie ma on możliwości zakończenia tej umowy.

W praktyce najczęstszym sposobem przedterminowego zakończenia umowy leasingu jest cesja leasingu na rzecz innego podmiotu. O ile bowiem przepisy Kodeksu cywilnego stanowią, iż bez zgody finansującego korzystający nie może oddać rzeczy do używania osobie trzeciej, a złamanie tego zakazu może skutkować natychmiastowym wypowiedzeniem leasingu przez finansującego, to możliwe jest przeniesienie leasingu na inny podmiot. Możliwość dokonania cesji umowy leasingu jest zazwyczaj uregulowana w treści umowy leasingu i jest dopuszczalna, choć umowa może uzależniać cesję od dokonania stosownej opłaty na rzecz finansującego. Jeżeli zatem Czytelnicy znajdą osobę zainteresowaną przejęciem leasingu, mogą dokonać na jej rzecz cesji. Wstąpi ona w prawa Czytelników wynikające z umowy leasingu i zobowiązana będzie do uiszczania dalszych rat leasingowych. Decydując się na cesję leasingu, Czytelnicy mogą także dokonać rozliczeń z nowym korzystającym w celu uregulowania różnicy pomiędzy wartością przedmiotu leasingu a kwotą pozostałą do spłaty na rzecz finansującego (przykład). Kwestia ta zależy jednak wyłącznie od ustaleń pomiędzy stronami.

Alternatywą dla cesji może być uzyskanie zgody finansującego na korzystanie z przedmiotu leasingu przez inny podmiot bez dokonywania cesji. W takim przypadku to Czytelnicy w dalszym ciągu będą stronami umowy cesji, jednak mogą powierzyć innemu przedsiębiorcy pojazdy będące przedmiotem umowy leasingu w zamian za jego zobowiązanie do zapłaty bieżących rat leasingu. Takie rozwiązanie nie kończy co prawda umowy leasingu, lecz może ułatwić znalezienie potencjalnego chętnego na leasingowane pojazdy.

Przykład

Przedmiotem leasingu jest 2-letni pojazd ciężarowy o wartości 300.000 zł.

Do zapłaty pozostało jeszcze 36 rat leasingu w kwocie po 5.000 zł brutto oraz opłata z tytułu wykupu w wysokości 20.000 zł. Łącznie suma zobowiązań wobec finansującego wynosi 200.000 zł (36 × 5.000 zł + 20.000 zł = 200.000 zł).

W ramach umowy cesji korzystający może oczekiwać od podmiotu przystępującego do umowy leasingu rozliczenia pomiędzy wartością pojazdu a łączną kwotą zobowiązań, czyli 100.000 zł.